جستارهایی در نقوش سوزن دوزی پوشاک ترکمانان استان گلستان،شهرستان گنبد کاووس

چکیده سوزن دوزی هنر آراستن سطح رویین پارچه های ساده با بهره گیری از نخهای الوان و با کمک سوزن یا قلاب است و دست اندرکاران آن به مدد بخیه های ظریفی که بر منسوجات ساده می نشانند معمولاً تلفیق زیبایی از صبر و شکیبایی و هنر را به نمایش می گذارند . سوزن دوزی ترکمن به جهت تنوع نقش، تنوع در موارد مصرف و پیچیدگی دوخت، یکی از زیبا ترین و پر معناترین انواع رودوزی های ایرانی است. نقطه عطف این هنر استفاده مداوم از آن در پوشاک (بخصوص پوشاک زنانه) است. بسیاری از نقوش سوزندوزی ریشه در اساطیر کهن ترکمن دارد و در این میان نقش قوچ به عنوان کاربردی ترین و متنوع ترین نقش رتبه ی نخست را به خود اختصاص داده. نقوشی نیز دیده می شود که یافتن نام و گاه ریشه یابی خلق آن راه به جایی نمی برد. با مطالعه ی 30 نقش از نقوش سوزن دوزی پوشاک ترکمانان شهرستان گنبد کاووس در این پایان نامه، به چند نکته ی مهم می توان پی برد؛ از جمله اینکه ریشه برخی نقوش به عقاید شمنیسم و توتمیزم می رسد؛ رنگهای خاصی که در سوزن دوزی سنتی بکاربرده می شود، ریشه در فولکلوردارد؛ هندسه ی خشک حاکم بر نقوش را می توان نتیجه ی دشواری های ازسر گذرانده ی این قوم دانست و در نهایت آنکه حفظ این هنر بیشتر به سبب کاربرد آن در پوشاک زنانه میسر شده است.